Historia "robi psikusy"

Na gk24 trwa polemika, niezbyt wyszukana w formie, na temat nadanych niedawno tytułów „Zasłużony dla Miasta Świdwina”. Komentatorzy zabierający głos w tej sprawie podnoszą, przewrotnie zresztą, że otrzymują je osoby, które z różnych powodów przyprowadziła do Świdwina zawieruch powojenna. Miałkie to i mocno naciągane, albowiem Świdwin jest miastem, jak wiele w zachodniopomorskim, do których po wojnie przybyli repatrianci z różnych wschodnich regionów, nierzadko pod przymusem. Przybywali także ludzie z różnych regionów Polski, którzy na terenach „odzyskanych” postanowili budować swoją przyszłość. W temacie poruszanym na gk24 komentatorzy „piją” szczególnie do osoby, która niedawno taki tytuł otrzymała. Zgadujemy o kogo chodzi. Dla przykładu podajemy dane za IPN dwóch osób, o tym samym nazwisku, które (z nieznanych nam powodów) trafiły z Krotoszyna na tereny Zachodniego Pomorza, a których droga życiowa potoczyła się w skrajnie odmiennym kierunku.

Osoba pierwsza:

Biuletyn Informacji Publicznej IPN

Funkcjonariusze organów bezpieczeństwa PRL

Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa:

Imię: EUGENIUSZ, Nazwisko: SZOŁDRA, Data ur.: 15.01.1929

Imię ojca: JÓZEF, Imię matki: MARIA, Miejsce ur.: KROTOSZYN

Informacja o przebiegu służby

(na podstawie: Sygn. IPN Sz 0116/1474 (V/2593,

IPN Gd 068/1474 oraz akta osobowe i karta, podana data – rozpoczęcia/lub rozkazu):

- Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego Wałcz, Grupa Powiatowa, referent, 01.01.1954;

- Centrum Wyszkolenia Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego Legionowo, roczna szkoła oficerska, słuchacz, 10.09.1954;

- Wojewódzki Urząd ds. Bezpieczeństwa Publicznego Koszalin, do dyspozycji kierownika, 01.08.1955;

- Powiatowa Delegatura ds. Bezpieczeństwa Publicznego Drawsko Pom., referent, 01.08.1955;

- Powiatowa Delegatura ds. Bezpieczeństwa Publicznego Drawsko Pom., oficer operacyjny, 01.04.1956;

- Komenda Powiatowa Milicji Obywatelskiej Drawsko Pom., referat ds. bezpieczeństwa, oficer operacyjny, 01.01.1957;

- Komenda Powiatowa Milicji Obywatelskiej Drawsko Pom., referat ds. bezpieczeństwa, starszy oficer operacyjny, 01.09.1958;

- Komenda Powiatowa Milicji Obywatelskiej Drawsko Pom., referat ds. służby bezpieczeństwa, inspektor operacyjny, 01.04.1967;

- Komenda Powiatowa Milicji Obywatelskiej Drawsko Pom., referat ds. służby bezpieczeństwa, Starszy inspektor operacyjny, 01.10.1971;

- Komenda Powiatowa Milicji Obywatelskiej Drawsko Pom., p.o. I Zastępcy Komendanta, porucznik, 01.10.1971 – 16.06.1972;

- Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej Koszalin, do dyspozycji komendanta, kapitan, 01.01.1975 – 30.09.1975;

- Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej Koszalin, Wydział II SB, inspektor, 16.04.1981 – 31.07.1983;

Inne informacje o funkcjonariuszu i służbie: w latach 1987 - 1990 służba w MO.

Osoba druga:

Biuletyn Informacji Publicznej IPN

Osoby rozpracowywane przez organy bezpieczeństwa PRL

Dane osoby z katalogu osób rozpracowywanych

Imię: JAN FRANCISZEK, Nazwisko: SZOŁDRA, Data ur.: 12.07.1944

Imię ojca: FRANCISZEK, Imię matki: FRANCISZKA, Miejsce ur.: KROTOSZYN

Informacje o materiałach archiwalnych

Sprawa Rozpracowania Operacyjnego Kryptonim: „Niepoprawny”

Ko8/61, 319/62, 1043 SB KPMO Świdwin 09.03.1961 - 24.09.1966, IPN Sz 00124/176 (2341/2 mf)

Sprawa dotyczyła „rozpowszechniania wrogich plakatów o treści szkalującej dostojników Państwa Polskiego i Związku Radzieckiego, w okresie od 05.03.1961 do 14.06.1961 na terenie Połczyna Zdroju” w ramach działalności w nielegalnej organizacji młodzieżowej pn. „Orzeł”, działającej w Połczynie Zdroju w marcu i kwietniu 1961 r. Jednym z członków organizacji był Jan Szołdra, który został objęty rozpracowywaniem w sprawie w dn. 01.04.1965.

Akta śledcze RSW 10/65, Wydz. Śledczy KWMO Koszalin 15.03.1961 - 21.03.1966, IPN Sz 00101/860 t. 1-2 (5549/III)

Sprawa dotyczyła „pojawienia się w okresie od 5.03 do 14 marca 1961 w Połczynie Zdroju plakatów o wrogiej treści”. Śledztwo zostało umorzone w dniu 22.06.1961 z uwagi na niewykrycie sprawcy. W dn. 16.03.1965 podjęte ponownie postanowieniem Prokuratury Powiatowej w Świdwinie (Ds 236/61). Sprawę zakończono skierowaniem m. in. przeciwko J. Szołdrze aktu oskarżenia do Sądu Powiatowego w Świdwinie.

Akta sądowe III K 3/66, Sąd Wojewódzki Koszalin 15.03.1961 - 16.03.1966, IPN Sz 272/127 t. 1-2 (III K 3/66)

Sprawa dotyczyła „rozpowszechniania wrogich plakatów o treści szkalującej dostojników Państwa Polskiego i Związku Radzieckiego, w okresie od 05.03.1961 do 14.06.1961 na terenie Połczyna Zdroju. W dniu 22.06.1965 został sporządzony akt oskarżenia przeciwko m. in. J. Szołdrze i przesłany do Sądu Powiatowego w Świdwinie. W dniu 14.12.1965 prowadzący sprawę Sąd Powiatowy w Świdwinie, sygn. Kp 223/65 postanowił przekazać sprawę do rozpatrzenia Sądowi Wojewódzkiemu w Koszalinie. W dniu 16.03.1966 Sąd Wojewódzki w Koszalinie w sprawie sygn. III K 3/66 wydał wyrok, w którym umorzył postępowanie w stosunku do Jana Szołdry na zasadzie ustawy o amnestii z 20.07.1964.

Akta administracyjne KWMO Wydz. „C” Koszalin 02.06.1978 - 21.06.1978, IPN Sz 00103/473 (611/IV)

Charakterystyka nr 86/78 nielegalnej organizacji młodzieżowej pn. „Orzeł”, która działała w marcu i kwietniu na terenie Połczyna Zdroju. Organizacja ta miała „wrogie nastawienie do Polski Ludowej i Związku Radzieckiego”, a jej działalność polegała m.in. na sporządzaniu i rozlepianiu na terenie Połczyna Zdroju plakatów oraz zerwaniu gwiazdy z pomnika w Świdwinie wystawionego ku czci żołnierzy radzieckich poległych o wyzwolenie ziemi świdwińskiej. Jednym z członków organizacji miał być Jan Szołdra.

Sprawy nie badaliśmy dogłębnie, w związku z czym wnioskujemy, że mamy w tym przypadku do czynienia z przypadkową zbieżnością nazwisk oraz zbiegiem okoliczności, które zrobiły „psikusa historii”. Nie mamy wiedzy, dlaczego przygotowując uzasadnienie nadania tytułu panu Janowi Szołdra, pominięto tak ważny fragment jego życiorysu, który szeroko opisany jest w aktach IPN, a który być może byłby najważniejszy w uzasadnieniu.