Z atrakcji zostanie nam tylko Jan Owsiak

Modlitwa:

Weź Boże w swą opiekę nasz Świdwin, chroń nas od powodzi, pożarów, nieprzyjaciół i biedy. Dodaj sił burmistrzowi i radnym, aby na chwałę Tobie zarządzali naszym miastem. Oddalaj nas od faryzeuszy, którzy z drogi słusznej nas by odwieźć chcieli. Od zła, pokus, zawiści, korupcji, kolesiostwa chroń nas Panie!

Niewiele jest w stanie zmienić taka modlitwa, albowiem Bóg tylko wówczas nas ochroni jeśli Go wesprzemy. Problemem Świdwina, bez względu na treść modlitwy, pozostaje stabilny „układ”, który od niemal siedmiu lat włada miastem. Jego centrum stanowi burmistrz Jan Owsiak, z grupą „doradców”, tworząc sieć powiązań i zależności zapewniających stanowiska, a w ślad za tym dopływ publicznych pieniędzy. Inwestycje, szkoły, gospodarka mieszkaniowa i komunalna, kultura, sport, współpraca z organizacjami pozarządowymi oraz tzw. korkowe to główne źródła zasilające mającą się dobrze „luźną organizację”.

W lokalnych i regionalnych mediach o Świdwinie mówi się wyłącznie w pozytywnym znaczeniu, przemilcza się zaś drażliwe tematy, lub skrzętnie zamiata się je pod dywan. Nie mówi się ani jednym słowem, że „zagospodarowywanie” publicznego grosza przez rządzących nie zawsze idzie w parze z rozwojem miasta, a często po prostu go wyklucza. Zastój ukrywany jest pod płaszczykiem kosmetycznych inwestycji, które w części dewastują architekturę miasta, odzierając go z charakterystycznego czaru. Z miasta uciekają zarówno ludzie młodzi, szukający pracy i przyszłości, jak i przedsiębiorcy, którym nie daje się nadziei na rozwój.

Stygmat półtorej dekady rządów Jana Owsiaka i „doradców” z każdym rokiem daje się coraz bardziej we znaki mieszkańcom, stanowiąc coraz większy ciężar dla tych, którzy zdecydowali się zostać i wiązać koniec z końcem. Ich barki obarczono spłatą sukcesu wyimaginowanego przez Jana Owsiaka. Swoje dorzucił proboszcz – biznesmen, zaabsorbowany twórczością rozmijającą się z potrzebami znacznej części wiernych pogrążanych w biedzie.

Miasto popadło w niebezpieczny immobilizm, bowiem zadłużenie miasta wstrzyma możliwości nie tylko inwestycyjne na najbliższe lata, ale przede wszystkim działania na rzecz powstrzymania wypływu na zewnątrz młodych ludzi oraz zamyka drogę do możliwości wprowadzenia różnych ulg, mogących ratować kurczące się miejsca pracy i wsparcie dla firm napotykających na problemy z załamaniem koniunktury. O tym ani burmistrz, ani samorząd nawet nie dyskutują. To znaczy dyskutują, ale jak wyrwać podatek i wszelkie opłaty w niemal maksymalnej wysokości, bez względu na sytuację płatnika. Padający i bezrobotni niech martwią się sami. Wsparcie MOPS to pozorne zaleczanie obszarów rosnącej biedy. Miasto, które miało szansę na rozwój turystyki i szeroko pojętego centrum sportu zdegradowano do roli krótkiego przystanku w drodze do Kołobrzegu. Burmistrz wycina drzewa, buduje parkingi, lokalne drogi, papieskie place, organizuje koncerty i konkursy oraz spotkania z zupą i inne igrzyska. Okazuje się w praktyce, że urząd niewiele więcej potrafi, ale też niewiele więcej trzeba, by utrzymać władzę. Być może właśnie na tym polega sukces. Przy takim pędzie do władzy, nafaszerowanym populizmem, miasto zupełnie straciło swoją siłę przyciągania. Dlatego być może razem z tym wszystkim tonie publiczna pływalnia pożerająca miliony, jak studnia bez dna. Z atrakcji zostanie już tylko Jan Owsiak i stworzony przez niego „układ” biegający po kosztownych, nie zawsze równych betonach.

Otóż ten twór, nazwany umownie „układ”, interesuje coraz większą grupę ludzi; interesują ich jego życiowe zwyczaje, a zwłaszcza sposób jego odżywiania i przetrwania. Już na początku analizy napotyka się na paradoksalność tego organizmu. Okazuje się bowiem, że funkcjonuje on tym lepiej, im gorzej mają mieszkańcy. Narastający marazm, powiększające się obszary bezrobocia i w ślad za tym bieda i w konsekwencji degradacja lokalnej społeczności pogłębia wpływ „układu” na miasto. Na burmistrza głosują starsi wyborcy, którzy nie orientują się w skutkach i w charakterze jego rządów. Migracja młodych i szukających pracy siłą rzeczy wzmacniają jego elektorat. Podobnie jak gospodarcza zapaść, czy niesprzyjające otoczenie dla biznesu, z którego wytwarzania, lub braku tym zainteresowania Jan Owsiak słynie. Spotęgowanie klientów opieki społecznej to dodatkowy elektorat, bo któż odmówi głosu kiedy dzieci płaczą, jeść się chce a do gara nie ma co włożyć. Czym mniej miejsc pracy i więcej bezrobotnych, tym silniejsza pozycja burmistrza. Dobrze opłacani kluczowi urzędnicy wraz ze swoimi rodzinami dokooptują resztę elektoratu. Wszystko razem wzięte do tzw. kupy powoduje, że wybory dla burmistrza stają się formalnością. Przy takich zależnościach żadną sztuką jest osiągnięcie ponad osiemdziesięcioprocentowego wyniku. Aż dziw bierze, że nie było tego sto procent. Świdwin ten etap „złudnego sukcesu” ma już za sobą. Oto do czego prowadzi „brak” samorządu, który w Świdwinie stał się marionetkowy.

Bliższa obserwacja pozwala zauważyć ciekawe czynniki i sposoby, dzięki którym środowisko burmistrza utrzymuje się przy władzy. Pozwalam sobie poniżej wymienić najważniejsze moim zdaniem, które udało nam się do tej pory zidentyfikować. Nasz zespół redagujący blog intensywnie pracuje w terenie, aby jeszcze wnikliwiej poznać ten „fenomen”.

Proboszcz ks. R. Kizielewicz

Spoiwo lokalnego „układu”. Akcentowanie związków władzy z Kościołem instytucjonalnym i postacią Proboszcza dostarcza legitymacji dla rządów Jana Owsiaka. Proboszcz dostarcza symboliki i pretekstów. Kościół sugeruje i pozyskuje głosy. Jan Owsiak sprawuje dzisiaj funkcję dyspozytariusza myśli Proboszcza. Miasto jest zbyt małe, tego związku nie da się ukryć. Wymownym tego symbolem były pochwały i obrona „autorytetu” burmistrza podczas licznych mszy.

Wasalizacja radnych miejskich.

W 15 osobowej radzie burmistrz ma 15 głosów, a właściwie rąk, gdyż głos radni wydobywają z siebie rzadko. Z wielką determinacją dba o to przewodniczący Klaman. Sami radni z trudem rozumieją sens piastowanego mandatu. Ustaw to regulujących pewnie nie czytali, mało kto zna regulamin czy statut miasta. Nie znają ich burmistrz i przewodniczący, skoro organy kontrolne wykryły poważne sprawy. Organem uchwałodawczym, a także każdym innym jest więc siłą rzeczy Jan Owsiak, na rzecz którego rada milcząco zrzekła się kompetencji. Poznać to można nie tylko po braku interpelacji, zapytań, czy inicjatyw uchwałodawczych radnych. Przekonuje o tym również obsada kluczowych dla prac rady stanowisk: przewodniczącym jest wieczny przewodniczący, wiceprzewodniczącymi mąż skarbnik miasta, drugim zaś wice jest osoba pod lupą IPN. Poparcie części radnych nie jest bezinteresowne, troje z nich pracuje w podmiotach podległych burmistrzowi; czyjś krewny jest zatrudniony w urzędzie miasta lub zależnych placówkach. Zgoda buduje, a niezgoda kosztuje. Panuje więc oczywiście zgoda.

Brak niezależnych mediów

Z ich braku burmistrzowi łatwo manipulować opinią publiczną. Telewizja lokalna dzierżawiąca pomieszczenia w ŚOK, będąca w części na garnuszku publicznych pieniędzy nie wykaże inwencji w jakiejkolwiek krytyce władz. Pokaże, co otrzyma lub zostanie zasugerowane. Przykładem choćby "ustawiony" wywiad z kasztelanem, czy sprytnie pominięte władze powiatowe uczestniczące w „Kaziukach Wileńskich”. Co do „Wieści Świdwińskich” można powiedzieć, że dziennikarskie pryncypia i prawo prasowe ustąpiły miejsca chęci łatwego zarobku. „Echo Świdwina” pominę, bo to typowy „dyspozycyjniak” wszelkich władz. Generalnie w jednym, drugim i trzecim nośniku kreowana jest rzeczywistość zgodna z interesami „układu”. Robią to sprytnie i swoją „wierność” Janowi Owsiakowi manifestują z mniejszą ostentacją.

Pacyfikacja niepokornych

Niepokornych, samodzielnych pozbyto się niezgodnie z prawem. Sądy rozstrzygały zawsze na niekorzyść burmistrza. Za wszystko słono płacił podatnik, co Jana Owsiaka nie wzrusza. Ważne, że wyczyścił przedpole. Dawni opozycjoniści z „Solidarności”, dzisiaj w Świdwinie w znacznej liczbie przytuleni do „układu” jakoś nie widzą problemu w stosowaniu metod niegdysiejszych oponentów.

Strach

Pajęczyna powiązań, dyrektorów, kierowników, prezesów i łączący ich wspólny kociołek wypełniony publicznymi pieniędzmi tworzą wysoki i gruby mur wokół Świdwińskiego „układu”. Strach przed wszechmogącym urzędującym burmistrzem ma wielkie oczy, ale jego wpływy zdają się sięgać dalej. Każdy przejaw zagrożenia jest bezlitośnie pacyfikowany, czego jednym z przykładów jest sekowanie od jakiegoś czasu radnego Artyńskiego, nieprzedłużenie kontraktu z dyrektor Kaźmierczak, odwołanie z funkcji dyrektorskich M. Mleczko i A. Masłowskiej. Nie ma sensu się wychylać, kiedy ktoś z rodziny pracuje w jednostkach podległych władzy. Lepiej zacisnąć zęby i spokojnie żyć w prywatnym folwarku „owsiakowego samorządu”.

Miast i „układów” podobnych do Świdwina jest w kraju sporo. Funkcjonowanie lokalnych „grup trzymających władzę” wynika ze złego prawa samorządowego i niskiej świadomości obywatelskiej mieszkańców. Jednak możliwość na odzyskanie miasta dla mieszkańców istnieje. Oczywiście zadanie nie jest proste. Aby okiełznać potwora trzeba go najpierw dokładnie opisać, by zrozumieć. Interesy „układu” dawno już rozeszły się z interesami zamieszkujących teren jego żerowania. Czym szybciej mieszkańcy Świdwina dostrzegą, że stali się ofiarą bestii, tym prędzej odejdzie Ojciec Janek i jego dobrze opłacani fani.